ΛΑΪΚΟΙ ΟΡΓΑΝΟΠΑΙΚΤΕΣ

Κωδικός Τεκμηρίου
0000007506

Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο

Τίτλος
ΛΑΪΚΟΙ ΟΡΓΑΝΟΠΑΙΚΤΕΣ

Χρονολογία Παραγωγής
1998

Ημερομηνία Πρώτης Προβολής

Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ

Χαρακτηρισμός
ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ

Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)

Περίληψη
Αφιέρωμα στην παραδοσιακή μουσική στην ελληνική μεταπολεμική κοινωνία και τους δεξιοτέχνες οργανοπαίκτες.

Περιγραφή Περιεχομένου
Εκπομπή αφιερωμένη στην ελληνική λαϊκή μουσική παράδοση και τους λαϊκούς οργανοπαίκτες. Μέσα από την αφήγηση, αλλά και τις μαρτυρίες των λαϊκών μουσικών, σχολιάζονται οι αλλαγές στη λαϊκή μουσική και στην ελληνική κοινωνία των μεταπολεμικών χρόνων. Δεξιοτέχνες μουσικοί μιλούν για τα πρώτα τους μουσικά βήματα, και παρουσιάζουν τα προσωπικά τους βιώματα στις γιορτές και τα πανηγύρια της επαρχίας. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού στη λαϊκή μουσική, την αυθόρμητη ερμηνεία του οργανοπαίκτη και την ταύτισή του με το συνθέτη, καθώς και για τη συμμετοχή του κοινού στις λαϊκές μουσικές εκδηλώσεις. Επισημαίνεται η αλλαγή που επήλθε στον τρόπο μετάδοσης της λαϊκής μουσικής, με την τυποποίηση των μουσικών ακουσμάτων λόγω της ανάπτυξης των οπτικοακουστικών μέσων, καθώς και ο περιορισμός του λαϊκού οργανοπαίκτη μέσα στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον. Παράλληλα, παρακολουθούμε την ερμηνεία δεξιοτεχνών λαϊκών μουσικών όπως του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΧΑΛΚΙΑ, ΚΩΣΤΑ ΜΟΥΝΤΑΚΗ, ΓΙΑΝΝΗ ΣΟΥΛΗ και άλλων, κατά τη διάρκεια μουσικής συναυλίας.

Ανάλυση Περιεχομένου
00:00:05:00nΤίτλοι αρχής.nn00:02:28:00nΟ αφηγητής κάνει μια εισαγωγή για τον ΑΝΑΣΤΑΣΙΟ ΧΑΛΚΙΑ, σημειώνοντας πως ο μουσικός ξεκίνησε παίζοντας κλαρίνο σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις σε χωριά και σήμερα θεωρείται ο μεγαλύτερος κλαριντζής στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε πλάνα από συναυλία του λαϊκού μουσικού σε κεντρικό θέατρο της Αθήνας. Ο αφηγητής εκφράζει την πεποίθηση πως ο ΧΑΛΚΙΑΣ καθώς κλείνει τα μάτια και παίζει μουσική, ξαναφέρνει στη μνήμη του εικόνες και βιώματα από την επαρχία, όπου οι άνθρωποι συμμετέχουν στα πανηγύρια τραγουδώντας και χορεύοντας. Παρεμβάλλεται μια ασπρόμαυρη φωτογραφία από παραδοσιακό πανηγύρι.nn00:03:33:00nΠλάνο στο «Κέντρο Μουσικών» στην Ομόνοια, τόπο συνάντησης πολλών λαϊκών μουσικών και οργανοπαικτών. Ο αφηγητής υπογραμμίζει πώς μετά τον πόλεμο μεγάλες ομάδες πληθυσμού από τις αγροτικές κοινωνίες της επαρχίας συνέρρευσαν στα αστικά κέντρα, με αποτέλεσμα τη μαζική προσέλευση πρακτικών μουσικών στην πρωτεύουσα. Συμπληρώνει πως οι συνθήκες εργασίας για τους μουσικούς αυτούς είναι σκληρές, γεγονός που δημιουργεί έναν έντονο ανταγωνισμό ανάμεσά τους.nn00:04:29:00nΟ αφηγητής κάνει αναφορά στους πρόσφυγες μουσικούς που ζουν και εργάζονται στην Αθήνα, ενώ παρακολουθούμε πλάνα μουσικών από τη Μικρά Ασία κατά τη διάρκεια παράστασης. Ο αφηγητής σημειώνει πως οι πρόσφυγες μουσικοί, Μικρασιάτες και Πόντιοι, έφεραν μαζί τους μουσικά ακούσματα που είχαν ήδη χαθεί στην κυρίως Ελλάδα, με πιο αγαπημένα όργανα το κανονάκι, το ούτι και το τουμπελέκι. Ενώ παρακολουθούμε τους δεξιοτέχνες μουσικούς κατά τη διάρκεια συναυλίας, παρεμβάλλονται φωτογραφίες από τις «χαμένες πατρίδες» των προσφύγων. Ενώ συνεχίζει να ακούγεται το μουσικό θέμα, ο φακός εστιάζει στον ΓΙΑΝΝΗ ΣΟΥΛΗ. Κάνει λόγο για την εγκατάστασή του στην Αθήνα από τη Μικρά Ασία το 1922 και τη μετέπειτα συμμετοχή του σε πολλές μουσικές κομπανίες.nn00:07:14:00nΛαϊκός μουσικός μιλά για την ενασχόλησή του με τη λύρα. Κάνει αναφορά στα πρώτα βήματά του στο πλάι του πατέρα του στην ηλικία των 6 ετών, τις πρώτες αρνητικές αντιδράσεις της μητέρας του, αλλά και την τελική συναίνεσή της λόγω των καλών χρηματικών απολαβών.nn00:08:36:00nΠλάνο από συναυλία, με τον Ν. ΠΑΠΑΒΡΑΜΙΔΗ να παίζει ποντιακή λύρα και να τραγουδά. Ενώ συνεχίζει να ακούγεται το μουσικό θέμα, παρακολουθούμε πλάνα από τους δρόμους της πόλης, έξω από καταστήματα. Ο αφηγητής κάνει λόγο για την ανακάλυψη της γραφής, σημειώνοντας πως η ανάπτυξη της μουσικής γραφής άφησε ανεπηρέαστο τον αυτοσχεδιασμό στη δημοτική μουσική, καθώς το μεγάλο μέρος του πληθυσμού παρέμεινε ξένο προς τις μουσικές παρτιτούρες, με αποτέλεσμα να διατηρηθεί για εκατοντάδες χρόνια ο αυτοσχεδιασμός στη δημοτική μουσική, η ταύτιση του οργανοπαίκτη με το συνθέτη και η συμμετοχή του κοινού στις μουσικές εκδηλώσεις. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης, παρεμβάλλεται πλάνο με παρτιτούρα και εναλλάσσονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες.nn00:12:16:00nΕναλλαγή ασπρόμαυρων φωτογραφιών, ενώ ακούγεται δημοτικό τραγούδι και στη συνέχεια παρακολουθούμε να το ερμηνεύουν δυο νεαρές κοπέλες με τη συνοδεία λαϊκού μουσικού στη σκηνή. Πλάνα μέσα σε πόλη, ενώ ακούγεται ο αφηγητής να μιλά για τον αυτοσχεδιασμό, επισημαίνοντας πως ο λαϊκός μουσικός όποια μελωδία και να παίξει θα την ερμηνεύσει διαφορετικά ανάλογα με τη διάθεσή του, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αυτοτελής και αυθόρμητη σύνθεση που γεννά η φαντασία του τη συγκεκριμένη στιγμή, η οποία υπακούει όμως και στους άγραφους νόμους της παραδοσιακής μουσικής. Η μουσική αυτή, γραμμένη μόνο στο μυαλό του πρακτικού μουσικού ξεδιπλώνεται σε αναρίθμητα σχήματα και χρώματα, καταγράφοντας την προσωπική ευαισθησία του οργανοπαίκτη.nn00:14:37:00nΠλάνο από συναυλία. Παρεμβάλλεται πλάνο λαϊκού μουσικού που παίζει ούτι, ο οποίος επεξηγεί τι σημαίνει το «ταξίμι», ο αυτοσχεδιασμός, στη λαϊκή μουσική.nn00:16:31:00nΠλάνο του λαϊκού οργανοπαίκτη της γκάιντας Θ. ΚΕΚΕ. Αναφέρει πώς μαθήτευσε δίπλα στον πατέρα του στις πολύωρες γιορτές και τα πανηγύρια στα χωριά. Στη συνέχεια πλάνο του μουσικού να παίζει γκάιντα κατά τη διάρκεια συναυλίας.nn00:19:13:00nΠλάνο σε δρόμο της πόλης, με μια ομάδα να περπατά υπό τον ήχο του τουμπελεκιού. Πλάνο μουσικού να παίζει τουμπελέκι κατά τη διάρκεια συναυλίας. Παρεμβάλλονται πλάνα από πολυσύχναστους δρόμους.nn00:22:10:00nΠλάνα από συναυλία λαϊκής μουσικής. Παρεμβάλλονται πλάνα από κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, γύρω από την Ομόνοια.nn00:27:16:00nΠλάνα σε στούντιο ηχογράφησης, κατά τη διάρκεια ηχογράφησης λαϊκής μουσικής, ενώ ο αφηγητής μιλά για την αλλαγή που ήρθε με τη ραγδαία ανάπτυξης της οπτικοακουστικής γλώσσας, υπογραμμίζοντας ότι ο κινηματογράφος, ο δίσκος, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση άλλαξαν τον τρόπο επεξεργασίας της μουσικής αυτής, μεταδίδοντας τυποποιημένες εκτελέσεις με την επέμβαση συνθετών, ενορχηστρωτών, ηχοληπτών.nn00:28:33:00nΟ δεξιοτέχνης στο ούτι περιγράφει τη διαδικασία των ηχογραφήσεων, με τις συνεχείς επαναλήψεις των κομματιών, τα οποία κατά κύριο λόγο είναι τσάμικα και νησιώτικα.nn00:29:03:00nΠλάνο του οργανοπαίκτη Θ. ΚΕΚΕ. Κάνει λόγο για τις ηχογραφημένες εκτελέσεις των κομματιών λαϊκής μουσικής, οι οποίες δεν είναι πιστές στο αυθεντικό άκουσμα. Στη συνέχεια, ο μουσικός μιλά για τη διαφορά της εκτέλεσης των κομματιών σε μια μουσική σκηνή και σε ένα πανηγύρι, όπου ένα μουσικό κομμάτι μπορεί να κρατήσει μέχρι και 2 ώρες.nn00:30:10:00nΠλάνα από συναυλία λαϊκής μουσικής. Ο ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ παίζει κρητική λύρα και τραγουδά. Παρεμβάλλεται ο αφηγητής επισημαίνοντας πως στις πόλεις, μέσα στο πλαίσιο της οργανωμένης ζωής, τα προκαθορισμένα ωράρια της εργασίας και της σχόλης, το μουσικό έργο είναι προγραμματισμένο και τα περιθώρια του αυτοσχεδιασμού έχουν λιγοστέψει και η συμμετοχή του κοινού έχει εκλείψει.nn00:35:52:00nΠλάνο του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΧΑΛΚΙΑ. Μιλά για την καταγωγή του, και την πρώτη του επαφή με το κλαρίνο στα 13 του χρόνια. Αναφέρει πως ο πρώτος σκοπός που έμαθε ήταν το μοιρολόι, αποδίδοντας του το χαρακτηρισμό του «εθνικού ύμνου της Ηπείρου», λόγω της σκλαβιάς και του ξενιτεμού των Ηπειρωτών. Σημειώνει πως η ερμηνεία των λαϊκών μουσικών δεν βασιζόταν στη μουσική γραφή, αλλά πάντοτε στη διάθεσή του οργανοπαίκτη. Παρεμβάλλονται πλάνα του ΤΑΣΟΥ ΧΑΛΚΙΑ να παίζει κλαρίνο.nn00:39:41:00nΟ φακός κινείται στο πλάι της Ρωμαϊκής Αγοράς, ενώ συνεχίζουμε να ακούμε το κλαρίνο του ΤΑΣΟΥ ΧΑΛΚΙΑ. Ο αφηγητής κάνει λόγο για τα νέα αστικά στρώματα, τα οποία αναζητώντας τις ρίζες τους, ανατρέχουν στην παράδοση, την οποία όμως μαθαίνουν από τα μαζικά μέσα επικοινωνίας, μέσα από τυποποιημένους και στερεότυπους ήχους και εικόνες. Συμπληρώνει πως ο μουσικός, αλλοτινός συνθέτης, εκτελεστής, ακόμα και χορευτής, περιορίζεται σήμερα μέσα στη μεγαλούπολη απλώς στην καταγραφή της μουσικής του, η οποία μετατρέπεται σε αντικείμενο μελέτης. Παράλληλα, παρεμβάλλεται πλάνο του Τ. ΧΑΛΚΙΑ να παίζει κλαρίνο. Στη συνέχεια, ο φακός διατρέχει την οδό Βασιλίσσης Σοφίας, ενώ ακούμε τον αφηγητή να επισημαίνει την τροποποίηση που υφίσταται ο ήχος του δυτικής προέλευσης κλαρίνου, στα χέρια του λαϊκού οργανοπαίκτη. Τέλος, αναρωτιέται ποιόν τρόπο ο σύγχρονος άνθρωπος θα βρεί για να ξανασυμμετάσχει στο πολιτιστικό δρώμενο.nn00:41:30:00nΠλάνα από συναυλία. Ο Τ. ΧΑΛΚΙΑΣ παίζει κλαρίνο μαζί με μουσικό που παίζει ούτι. Ενώ συνεχίζουμε να ακούμε το απόσπασμα από τη συναυλία, προβάλλονται πλάνα από το κέντρο της πόλης.nn00:43:06:00nΤίτλοι τέλους.

Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Θεματικοί Όροι
μουσική, ελληνική μουσική, λαϊκή μουσική, μουσικός, συναυλία

Αναφορές
ΤΑΣΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΗΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΕΚΕΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΒΡΑΜΙΔΗΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΜΟΣΧΟΣ, λαϊκός οργανοπαίκτης

Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΑΘΗΝΑ

Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΡΡΗΣ Ούτι: Κ.ΔΟΪΤΣΙΔΗΣ Τουμπελέκι: Π.ΚΑΛΥΒΑΣ Γκάιντα: Θ.ΚΕΚΕΣ Σαντούρι: ΑΡ.ΜΟΣΧΟΣ Κρητική λύρα: Κ.ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ Τουμπελέκι: Μ.ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ Ποντιακή λύρα: Ν.ΠΑΠΑΒΡΑΜΙΔΗΣ Ούτι: Ι.ΣΟΥΛΗΣ Κανονάκι: Ν.ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ Κλαρίνο: Τ.ΧΑΛΚΙΑΣ Επιστημονική συνεργάτις-κείμενα: ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ Αφήγηση: ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΓΚΑΣ Διεύθυνση φωτογραφίας: ΣΥΡΑΚΟΣ ΔΑΝΑΛΗΣ ΤΑΣΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ Μοντάζ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΟΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ Εργαστήρια: CINEMAGIC L.C. ΕΠΕ Ήχος-μιξάζ: Τ.ΠΑΛΑΤΣΙΩΛΗΣ Β.ΠΑΤΕΛΗΣ Δ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ Τρυκέζα: Θ.ΝΕΤΑΣ Διεύθυνση παραγωγής: ΤΑΚΗΣ ΨΑΡΙΔΗΣ Υπεύθυνη παραγωγής: ΜΑΡΙΑ ΠΑΟΥΕΛ

Σχετικά Θέματα

Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ

Διάρκεια
00:43:18:00

Φορμά, Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ

Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65

Τελευταία Ενημέρωση
04/11/2009