ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

Κωδικός Τεκμηρίου
0000007105

Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο

Τίτλος
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ

Χρονολογία Παραγωγής
1984

Ημερομηνία Πρώτης Προβολής

Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ

Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ

Κατηγορία
ΠΟΡΤΡΕΤΑ-ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Περίληψη
Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982, των ΓΙΩΡΓΟΥ και ΗΡΩΣ ΣΓΟΥΡΑΚΗ, όπου σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Το επεισόδιο αυτό παρουσιάζει το πορτρέτο της συγγραφέα ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ.

Περιγραφή Περιεχομένου
Η εκπομπή “ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ” είναι αφιερωμένη στην πεζογράφο και δασκάλα ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ. Ξεκινά με την αφήγηση των παιδικών της χρόνων στην Κρήτη. Αναφέρεται στον πατέρα της, στη λογοτεχνική και πολιτική του δράση και στα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα του νησιού, όπως η διαμάχη Βενιζελικών και Βασιλικών και η επανάσταση του Θερίσου. Μιλά για το οικογενειακό λογοτεχνικό περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε και τα ερεθίσματα που δέχτηκε. Στη συνέχεια, αφηγείται τον ερχομό της στην Αθήνα και τη συναναστροφή της με τον λογοτεχνικό κύκλο της εποχής, με πρόσωπα όπως, ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΝΔΥΛΑΚΗΣ, ο ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ, ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ και ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ο οποίος ήταν ο πρώτος σύζυγος της αδερφής της, ΓΑΛΑΤΕΙΑΣ. Εξιστορεί τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και την ενεργό συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ λογοτεχνών. Επίσης, μεταφέρει μνήμες από τα βιώματά της την περίοδο του καθεστώτος του Μεταξά και τη δικτατορία του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής μιλάει για την εμπειρία της στην εκπαίδευση και το ρόλο του δασκάλου και αναφέρεται στο συγγραφικό της έργο μιλώντας μεταξύ άλλων και για τα κίνητρα της συγγραφικής πράξης. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται αρχειακό φωτογραφικό υλικό.

Ανάλυση Περιεχομένου
00:00:01:00nΣτην οθόνη εμφανίζεται ο τίτλος της εκπομπής και του επεισοδίου. «ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ». «ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ». Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ονόματα των συντελεστών της εκπομπής.nn00:00:50:00nΣτην οθόνη ζωγραφικός πίνακας με το πορτρέτο της συγγραφέως ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ. Στη συνέχεια, το πλάνο μεταφέρεται στο σπίτι της. Παρουσιάζεται η ίδια να περιγράφει τις αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία στην ΚΡΗΤΗ. Θυμάται ότι μεγάλωσε σε ατμόσφαιρα πένθους και λύπης, καθώς οι Τούρκοι σκότωσαν το αδερφό της μητέρας της στη σφαγή του ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, ο οποίος ήταν είκοσι ετών.Το χρώμα που κυριαρχούσε στο σπίτι της ήταν το μαύρο.nn00:02:10:00nΣτην οθόνη φωτογραφίες από την πόλη του ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ. Η πεζογράφος μιλά για την προσωπικότητα του πατέρα της, ο οποίος ήταν εκδότης. Τονίζει την έντονη δράση του στα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα της ΚΡΗΤΗΣ. Βλέπουμε φωτογραφία του. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στην επίσκεψη του πρίγκιπα ΓΕΩΡΓΙΟΥ στα ΧΑΝΙΑ, ο οποίος έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό και πρωτοφανείς εκδηλώσεις χαράς. Οι ΚΡΗΤΙΚΟΙ πίστεψαν ότι αυτή η επίσκεψη σηματοδοτεί την ένωση του νησιού με την ΕΛΛΑΔΑ, ενώ προβάλλονται φωτογραφίες εκείνων των ημερών. Στη συνέχεια, μιλάει για την αντιπριγκιπική επανάσταση στο ορεινό χωριό ΘΕΡΙΣΣΟ (1905), για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ και τη σκληρή διαμάχη Βενιζελικών και Πριγκιπικών. Οι οικογένειες που υποστήριζαν τον ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ ζούσαν υπό το καθεστώς διωγμού και ανάμεσα σε αυτές ήταν και η οικογένεια της ΑΛΕΞΙΟΥ. Ο πατέρας της τάχθηκε υπέρ της επανάστασης και η αστυνομία τον ανέκρινε και τον συνέλαβε, γεγονός που την εξοικείωσε με τις έρευνες της αστυνομίας. Προβάλλονται φωτογραφίες της σε μικρή ηλικία.nn00:04:49:00nΤο πλάνο και πάλι στο σπίτι της ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ. Μιλάει για τον ερχομό της στην ΑΘΗΝΑ και τη συναναστροφή της με αξιόλογους λογοτέχνες, όπως ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΟΡΙΩΤΗΣ, ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΝΔΥΛΑΚΗΣ, ο ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ, ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ. Όλοι αυτοί ήταν θαμώνες στο λογοτεχνικό στέκι της πλατείας ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ στο ΚΟΛΩΝΑΚΙ, ενώ βλέπουμε και φωτογραφίες τους. Περιγράφει το πόσο διαφορετική ήταν η συγκεκριμένη συνοικία εκείνη την εποχή. Παράλληλα, μιλάει για την αδερφή της ΓΑΛΑΤΕΙΑ και το γάμο της με τον ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. Στη συνέχεια, αναφέρεται στα πνευματικά ερεθίσματα που δέχθηκε από την οικογένειά της και στο γεγονός ότι την έκαναν να αγαπήσει την ποίηση, τη μουσική και τους αρχαίους συγγραφείς. Στο σπίτι της, οι συζητήσεις για τα επιστημονικά και τα λογοτεχνικά θέματα ήταν διαρκείς. Αυτό που τη στεναχωρεί είναι ότι στη σημερινή εποχή οι γονείς δε δίνουν τις σωστές κατευθύνσεις στα παιδιά τους και δεν τα ωθούν στη μελέτη των γραμμάτων και των τεχνών. Έπειτα, προβάλλονται κοντινά πλάνα στα διηγήματα και μυθιστορήματα της. Μιλάει για τα πρώτα της έργα, που εκδόθηκαν το διάστημα 1930-1934: «ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΧΡΙΣΤΑΝΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ» και τους «ΣΚΛΗΡΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΗ ΖΩΗ».nn00:10:09:00nΣτην οθόνη προβάλλονται σελίδες βιβλίου, που απεικονίζουν τον ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ και το πραξικόπημα της 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936. Παρουσιάζονται φωτογραφίες κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του ΜΕΤΑΞΑ. Η συγγραφέας περιγράφει τις άσχημες μέρες και τα βασανιστήρια που υπέστησαν οι αντιφρονούντες. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και η αδερφή της ΓΑΛΑΤΕΙΑ, η οποία έπαθε νευρικό κλονισμό, ενώ και η ίδια είχε φυλακιστεί. Οι αναμνήσεις της από τη συγκεκριμένη περίοδο είναι πολύ κακές. Χαρακτηρίζει τους οπαδούς του καθεστώτος «υπανθρώπους με κτηνώδη συμπεριφορά».nn00:12:59:00nΤο πλάνο παραμένει στο σπίτι της πεζογράφου. Μιλάει για τις δυο αντιφατικές φάσεις της Κατοχής. Η πρώτη αφορά στη θριαμβευτική νίκη της χώρας μας στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην απροσδόκητη χαρά που αυτή προκάλεσε. Παρακολουθούμε πλάνα από το μέτωπο και τους στρατιώτες. Αντίθετα, η δεύτερη φάση σχετίζεται με τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Τα χρόνια αυτά σημαδεύτηκαν από την πείνα, την καταπίεση και τις στερήσεις, ενώ βλέπουμε και φωτογραφίες τους. Συγκινείται, όταν μιλάει για τα μικρά παιδιά και την εξαθλίωση που βίωσαν. Εκείνο που τονίζει είναι η ομοψυχία και η ενότητα του λαού μπροστά στον εχθρό. Η ίδια εγκαταλείπει τη διδασκαλία και συμμετέχει στην Εθνική Αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ λογοτεχνών. Στη συνέχεια, περιγράφει την ημέρα της κηδείας του ποιητή και λογοτέχνη ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ. Η κηδεία του έμεινε ιστορική, καθώς μπροστά στους έκπληκτους ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ κατακτητές, χιλιάδες κόσμος τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία, ψέλνοντας τον εθνικό ύμνο. Στην οθόνη προβάλλονται φωτογραφίες από την κηδεία.nn00:17:57:00nΤο πλάνο μεταφέρεται στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού της ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ. Συνεχίζει να μιλά για την έντονη δράση της στο ΕΑΜ λογοτεχνών. Περιγράφει το πώς δημιουργήθηκε αυτή η κίνηση με την πρωτοβουλία πολλών συγγραφέων. Όλοι ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν και να αγωνιστούν. Στη συνέχεια, αναφέρεται στην απελευθέρωση της χώρας, την απομάκρυνση των ΓΕΡΜΑΝΩΝ, ενώ βλέπουμε και πλάνα με τους ξέφρενους πανηγυρισμούς των ΕΛΛΗΝΩΝ. Το κλίμα ήταν εορταστικό για πολλές μέρες και η χαρά ήταν διάχυτη. Έπειτα, μιλά για τη δικτατορία του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ενώ βλέπουμε φωτογραφίες δικές του και των συνεργατών του. Συγκρίνει τον ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ με το ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ και καταλήγει ότι ο δεύτερος ήταν αγράμματος και λιγότερο έξυπνος. Παρόλα αυτά, πιστεύει ότι διέπραξε σοβαρά εγκλήματα.nn00:21:56:00nΤο πλάνο και πάλι στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού της ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ. Μιλάει για τη συγγραφική της δραστηριότητα, ενώ βλέπουμε και πλάνα στα βιβλία της. Δεν μπορούσε ποτέ να γράψει κατά παραγγελία. Όταν έβλεπε μια αδικία, μια ανισότητα, μια εγκληματική συμπεριφορά ήθελε να την καταγράψει. Και αυτό γιατί, αν δεν τα κατέγραφε, πίστευε ότι τα συγκάλυπτε και τα απέκρυπτε. Η κοινωνική της ευαισθησία και συνείδηση ήταν ανεπτυγμένη και έντονη. Έχει γράψει 121 διηγήματα και περιγράφει τον τρόπο δημιουργίας τους. Συγγράφει, γιατί δε θέλει να υποφέρει από τα άσχημα και δυσάρεστα γεγονότα, αλλά αντίθετα θέλει να τα καταδείξει και να τα αποκαλύψει.nn00:24:53:00nΤο πλάνο και πάλι στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού της ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ. Ασχολείται με τους προσωπικούς της φακέλους και μιλάει για το περιεχόμενό τους. Κάποιοι σχετίζονται με την αλληλογραφία της (κοντινά πλάνα σε αυτή), άλλοι με τα βιβλία της, άλλοι με τις συνεντεύξεις της και την ΚΡΗΤΗ. Παράλληλα, προβάλλονται φωτογραφίες από τη συμμετοχή της σε διαλέξεις και συνέδρια. Στη συνέχεια, κάνει απολογισμό της ζωής της και αναφέρεται στις υποχρεώσεις απέναντι στην οικογένειά της και στο διδασκαλικό της λειτούργημα. Εκφράζει την αγάπη της για τα παιδιά και τονίζει τις δυσκολίες του συγκεκριμένου επαγγέλματος. Προβάλλονται φωτογραφίες με μαθητές κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Έπειτα, δηλώνει την αντιπάθειά της για τους μίζερους και γκρινιάρηδες χαρακτήρες. Η ίδια είναι αισιόδοξη και δυνατή προσωπικότητα, καθώς οι ΚΡΗΤΙΚΟΙ έχουν έμφυτη τη θετική σκέψη και την καλή διάθεση. Την βλέπουμε να παίζει πιάνο και να απαγγέλλει στίχους από μια κρητική ερωτική μαντινάδα. Διανύει τα ενενήντα της χρόνια και η χαρά της είναι πολύ μεγάλη. Στην οθόνη προβάλλονται προσωπογραφίες της και κείμενο αφιερωμένο στο πρόσωπο που έγραψε ο ποιητής ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ.nn00:32:41:00nΤίτλοι τέλους.

Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ

Θεματικοί Όροι
ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ, βιογραφία, λογοτεχνία, πεζογράφοι, Επανάσταση του Θερίσου, γενιά του ’30, δικτατορία της 4ης Αυγούστου, Κατοχή, Αντίσταση, ΕΑΜ Λογοτεχνών, Δικτατορία των Συνταγματαρχών

Αναφορές
ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ, συγγραφέας ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΑΛΕΞΙΟΥ, αδελφή Έλλης Αλεξίου ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΕΑΜ), αντιστασιακή οργάνωση

Γεωγραφικός Προσδιορισμός

Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ Εκτέλεση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΓΟΥΡΑΚΗΣ

Συντελεστές
Παραγωγός: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΓΟΥΡΑΚΗΣ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΓΑΡΔΕΛΗΣ Ηχοληψία: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Μοντάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΙΑΡΑΚΗΣ Μιξάζ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΙΡΗΣ Ηλεκτρολόγος: ΣΙΜΟΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ Βοηθός οπερατέρ: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΛΟΝΤΑΚΗΣ Βοηθός μοντέρ: ΝΙΚΟΣ ΧΑΛΑΜΠΑΛΑΣ Εταλονάζ Εικόνας: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ Εργαστήρια: Εικόνας: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΟΥ Αρνητικού: Α. ΠΑΓΑΝΟΥ Ήχου: ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΕΠΕ Φωτοστοιχειοθεσία: ΟΣΤΡΑΚΟ Γραμματεία Παραγωγής: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ Συντονιστής Παραγωγής : ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΥΛΙΑΤΗΣ Διεύθυνση Παραγωγής: ΗΡΩ ΣΓΟΥΡΑΚΗ

Σχετικά Θέματα

Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ

Διάρκεια
00:33:18:00

Φορμά, Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ

Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65

Τελευταία Ενημέρωση
10/11/2009